Hoewel een portret heel statig, officieel, of artistiek klinkt, komen we er eigenlijk elke dag mee in aanraking. Online, op het werk, en nog andere plaatsen zien we constant portretten, selfies, profielfoto’s.
En ondanks dat we er zoveel mee in aanraking komen, is er veel over portretten dat we nog niet weten. Tijd dus voor een handige gids over portretten in fotografie.
Wat is een portret?
Een portret is een (artistieke) representatie van iemand. Dit kan op foto, getekend, geschilderd, of in een beeldhouwwerk zijn. Er zijn dus verschillende mogelijkheden, maar de rode draad is altijd dat het een weergave is van een persoon.
Het belang van portretfotografie
Omdat we er dagelijks mee in aanraking komen, is portretfotografie dus best wel belangrijk. Als individu gebruik je je portret op allerlei plaatsen om je (online) herkenbaar te maken. Maar ook als bedrijf zet je de portretten van je medewerkers vaak in. In hun emails, op je website, badges, …
Goede portretten (laten) maken is dus zeker belangrijk in onze huidige maatschappij.
Een korte geschiedenis van portretkunst
Al van in de grotten van Lascaux maken we portretten van mensen. In de vele culturen daarna zien we dat ook steeds terugkomen. In standbeelden, muurschilderingen, schilderijen en zoveel meer.
Soms werden portretten gemaakt voor esthetische redenen, soms hadden ze een bepaald doel, denk maar aan de egyptische sarcofagen. En ook bij de Grieken en Romeinen zien we veel (stand)beelden van personen.
Vanaf de renaissance krijgen de geschilderde portretten ook meer karakter. Het gaat over meer dan alleen het uiterlijke, want ook naar het innerlijke wordt gekeken. Van daaruit is de portretkunst sterk kunnen evolueren in allerlei stromingen en stijlen.
En met de komst van fotografie in de 19de eeuw, was er ook een nieuw medium ontstaan voor de portretten. Sindsdien waren portretten niet alleen meer voor de rijkere klassen, maar werden ze voor iedereen beschikbaar. Met een pasfoto natuurlijk als ultiem voorbeeld.
Soorten portretten in de fotografie
In portretfotografie zit er heel wat variatie. Er is niet één type foto dat we steeds maar opnieuw maken met andere mensen. Van één persoon kan je heel wat verschillende soorten portretten maken. En dan spreken we natuurlijk nog niet van de portretten met meerdere personen.
Ik deel portretten graag in in 4 hoofdcategorieën, elks met hun eigen subcategorieën:
- Formele portretten: voor professionele doeleinden. Vaak in een studio
- Informere portretten: Eerder spontane en persoonlijkere beelden
- Zelfportretten: Waarin de artiest zelf wordt bekeken
- Groepsportretten: Groepsfoto’s met meer dan één persoon.
Formele portretten
De formele portretten gebruiken we meestal professioneel. Je headshot voor je Linkedin als freelancer, of een uitgebreide portretshoot voor een marketing campagne.
Vrijwel altijd zijn deze portretten geposeerd. Vaak zelfs in een studio met professionele verlichting. Denk maar aan headshots, sfeerportretten op je werkvloer, omgevingsportretten in een atelier, of branding portretten in een studio.
Informele portretten
Hoewel je deze foto’s zeker kan gebruiken in een LinkedIn post, zijn deze foto’s vaak eerder voor je privé kanalen of zelfs privé gebruik. Zo denk je maar aan de portretten voor de communiekaartjes van je kinderen, of je trouwfoto’s.
Maar natuurlijk ook gewoon straatportretten, of foto’s van jezelf op events, zoals festivals. En natuurlijk boudoirportretten, die je vaak maar zelden met anderen deelt.
Zelfportretten
Waar de grens ligt tussen een selfie en een zelfportret is een hele discussie, maar beide zijn zeker een portret van de maker zelf.
Zelfportretten en selfies laten ons toe ons te tonen aan de wereld. Of het nu is als artiestieke expressie of als vakantiefoto om aan te tonen dat we ergens zijn geweest.
Groepsportretten
Bij groepsportretten tonen we meer dan één persoon. Duoportretten van co-founders, of ineens de hele familie met aanhang op de trouwfoto’s. Van groepen bestaan verscheidene opties. Zoals teamfoto’s van je voetbalploeg, of van jou en je collega’s. En van de hele groep vrienden op verlof (gemaakt door een willekeurige vreemde die je met je smartphone toevertrouwd).
Technieken voor portretfotografie
Voor het maken van portretfoto’s komt er natuurlijk meer kijken dan alleen weten of iets een headshot, groepsfoto, of selfie moet zijn natuurlijk. Je moet ook de camera en je lenzen onder de knie krijgen.
Compositie in portretfotografie
Zoals bij elke categorie van fotografie zijn er ook bij portretfoto’s allerlei mogelijke compositie technieken die je kan toepassen. Vaak zelfs meerdere tegelijkertijd.
Vaak helpt het de regel van derden toe te passen met een van de snijpunten op het oog van je onderwerp. Leidende lijnen kunnen helpen de aandacht naar het gezicht van je model te brengen. En met framing, kadreer je je gezicht nog extra in het beeld.
Belichting in portretfotografie
Voor portretten willen we meestal licht dat de geportreteerde eer aan doet. Idealiter is dat studiobelichting die je kan manipuleren zoals jij dat wenst. Met softboxen, beautydishes, snoots en fills ga je dan aan de slag om de ideale belichting op te stellen.
Maar natuurlijk kan je ook buiten foto’s maken in het zonlicht. Of net in de schaduw, om een mooie egale belichting op je onderwerp te krijgen. Hoe je belicht is deels technisch, maar natuurlijk komt er ook een creatief luik aan te pas.
Achtergrond en omgeving van je portretfoto
Naast de compositie, de belichting en de poses, kan je achtergrond ook heel wat toevoegen aan het portret. Zo is een egale studio achtergrond rustgevend en handig als je achteraf nog iets moet uitknippen. Maar voor een omgevingsportret is het natuurlijk interessanter als de omgeving er ook zichtbaar en scherp op staat.
De achtergrond kan een belangrijk element zijn om de persoonlijkheid van je model vast te leggen.
Camera en de lenzen voor je portretfoto
Zonder camera is er geen foto, dat is nogal vanzelfsprekend. Maar welke camera en lenzen werken dan het beste?
De camera maakt eigenlijk nog maar weinig uit, meeste moderne camera’s zijn ruim voldoende. Lenzen zijn een andere zaak. Hoewel de moderne lenzen allemaal goed zijn, geven ze elk een ander perspectief.
Zo werkt een groothoek goed voor omgevingsportretten, maar is het niet zo handig voor een headshot. En een telelens, zoals een 135mm, is dan weer goed voor headshots, maar werkt je tegen bij een groepsportret.
De beste lens voor de beste portretten:
- Groothoek: voor omgevingsportretten, groepen, en brandingsportretten
- Telelens: voor close-ups en headshots.
Camera instellingen voor portretten
Hoe stel je je camera nu in voor het ideale portret? Dat hangt af van meerdere factoren. Hoe scherp wil je de achtergrond bijvoorbeeld? Naargelang daarvan stel je de diafragma in.
Meestal wil je een bevroren beeld van je model, dus kies je een snellere sluitertijd, zoals 1/250s of sneller. En natuurlijk stel je je ISO zo laag mogelijk in om onnodige ruis te voorkomen.
Conclusie
Zoals met elke kunstvorm, is ook portretfotografie eentje waar regels zijn. Maar die regels kan je gerust ook doorbreken. Je creativiteit primeert. En bij zoals alle creatieve uiting, is het dus belangrijk te blijven proberen en nieuwe dingen uit te testen. Alleen zo ga je leren wat voor jou werkt en wat niet.
One thought on “Wat is een portret? Een uitgebreide gids voor portretfotografie”